Wcześniak 34. tydzień – ile w szpitalu musi pozostać dziecko? Dziecko urodzone w 34. tygodniu ciąży (wcześniak 34. tydzień) to już prawie noworodek. Jedynym narządem, który nie jest jeszcze wystarczająco sprawny, są płuca. Z tego powodu wcześniaki 34 tc wymagają wspomagania funkcji oddechowych. Na szczęście pobyt w szpitalu Ponieważ dziecko na tym etapie ciąży jest już niemal w pełni rozwinięte, w przypadku przedwczesnego porodu w 34 tygodniu ciąży zdrowy maluszek miałby ogromne szanse na przeżycie, aczkolwiek zgodnie z definicją, wciąż będzie to wcześniak – 34 tydzień ciąży to wciąż o co najmniej 3 tygodnie za wcześnie, by określić, że dziecko urodziło się o czasie. Re: dziecko urodzone w 34\35 tygodniu..? tak chrzesniaczka urodziła sie w 33 tygodniu miała sporo problemów ale nie z powodu wczesniactwa a złapała gronkowca zresztą "dzieki" lekarzom powstrzymującym poród który zaczał się peknieciem pęcherza w 32 tygodniu kuzynka leżała tydzien z nogami do góry choć położna mówiła od Dịch Vụ Hỗ Trợ Vay Tiền Nhanh 1s. Wcześniak to dziecko urodzone przed czasem, czyli między 22. a 37. tygodniem ciąży. Im później się urodziło, tym większe ma szanse na przeżycie i zdrowy rozwój. Opisujemy przyczyny wcześniactwa, sprawdzamy, od którego momentu wcześniak jest bezpieczny. Wcześniaki stanowią ponad 6 procent wszystkich nowo narodzonych dzieci. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w Polsce rocznie rodzi się około 24 tys. wcześniaków. Niestety liczba ta stale rośnie. Jest wiele przyczyn wcześniactwa. Szczęśliwie, medycyna robi wręcz niewiarygodne postępy w dziedzinie ratowania przedwcześnie urodzonych dzieci. Lekarze są dziś w stanie uratować dzieci z bardzo wczesnych ciąż. Wyjaśniamy, na czym polega wcześniactwo i jak rozwija się dziecko urodzone znacznie przed terminem. Spis treści: Kiedy dziecko jest wcześniakiem Wcześniak – objawy wcześniactwa Przyczyny wcześniactwa – dlaczego rodzą się wcześniaki Wcześniak – powikłania Wcześniak – rozwój Pielęgnacja wcześniaka Szczepienie wcześniaka Szanse na przeżycie wcześniaka Kiedy dziecko jest wcześniakiem? Kiedy noworodek jest wcześniakiem? W neonatologii, która zajmuje się leczeniem noworodków, również tych urodzonych przedwcześnie, wcześniakiem określa się dziecko: urodzone między 22. a 37. tygodniem ciąży, ważące między 500 a 2500 gramów. Ze względu na przedwczesny poród wcześniak ma niedojrzały organizm i nie jest w stanie samodzielne żyć poza organizmem kobiety bez pomocy medycznej. Wcześniaki – podział Tydzień, w którym dziecko przyszło na świat, ma ogromne znaczenie dla jego zdrowia i szans na przeżycie. Każdy dodatkowy tydzień spędzony w brzuchu mamy jest na wagę złota i zwiększa szanse dziecka na przeżycie i zdrowy rozwój. Z uwagi na czas, w którym wcześniak, przyszedł na świat wyróżniamy: bardzo skrajne wcześniactwo – dzieci urodzone pomiędzy 22. a 28. tygodniem ciąży, skrajne wcześniactwo – dzieci urodzone pomiędzy 28. a 32. tygodniem ciąży, późne wcześniactwo – dzieci urodzone pomiędzy 32. a 37. tygodniem ciąży. Dzieci, które rodzą się przed 28. tygodniem ciąży, mają zdecydowanie mniejsze szanse na przeżycie i są narażone na najwięcej zaburzeń zdrowotnych i rozwojowych. Przeżywalność wcześniaków urodzonych w 22. tygodniu wynosi ok. 10 proc. Około 75 proc. wszystkich wcześniaków to tzw. wcześniaki późne. Najmniejszy wcześniak na świecie urodził się w Chinach – dziewczynka przyszła na świat w 25. tygodniu ciąży i ważyła jedynie 212 g. Najmłodszym wcześniakiem jest z kolei Richard Hutchinson, który przyszedł na świat w 21. tygodniu ciąży, ważąc zaledwie 340 g. Wcześniak – objawy wcześniactwa Przedwcześnie urodzone dziecko może mieć kilka charakterystycznych cech w wyglądzie: maź płodowa pokrywająca ciało po urodzeniu (znika ok. 36 tygodnia ciąży), cienka skóra (nie wykształciła się jeszcze tkanka tłuszczowa), brak chrząstki w małżowinie usznej (pojawia się po 34 tygodniu ciąży), u wcześniaków chłopców poniżej 37. tygodnia ciąży jądra nie zstąpiły jeszcze do worka mosznowego, meszek płodowy na skórze (występuje u skrajnych wcześniaków i znika po 28. tygodniu ciąży). Dziecko ma także charakterystyczne objawy neurologiczne: wyprostowane kończyny w momencie narodzin. Kąt zgięcia dłoni wynosi przeszło 90 stopni, zaś kąt podkolanowy jest prosty (180 stopni). Przyczyny wcześniactwa – dlaczego rodzą się wcześniaki? Jest wiele przyczyn, dla których dziecko rodzi się przed czasem. Na większość nich ciężarna nie ma wpływu. Wyróżniamy przyczyny medyczne i społeczne urodzenia wcześniaka. Przyczyny medyczne urodzenia wcześniaka: wady w budowie macicy, niewydolność ciśnieniowa szyjki macicy, przedwczesne odklejanie łożyska, łożysko przodujące, zakażenie dróg moczowych i płciowych, choroby zakaźne (różyczka, odra, toksoplazmoza), krwawienia w czasie ciąży, sączenie wód płodowych, cukrzyca, anemia, nadciśnienie tętnicze, niedoczynność tarczycy, wielowodzie, przebyty wcześniej przedwczesny poród, ciąża mnoga, poronienie w II trymestrze, wady wrodzone płodu, długie stosowanie glikokortykosteroidów. Społeczne przyczyny urodzenia wcześniaka: picie alkoholu w ciąży, palenie papierosów, zażywanie narkotyków, niedożywienie, krótka przerwa między kolejną ciążą, wysiłek fizyczny, przepracowanie, wiek matki – ryzyko zwiększa się u matek poniżej 16 lat oraz powyżej 36 lat, brak wsparcia w rodzinie, niskie wykształcenie i status społeczny. Wcześniak – powikłania Przedwcześnie urodzone dziecko znajduje się pod specjalistyczną opieką neonatologiczną. Ze względu na niewydolność mechanizmów termoregulacyjnych musi przebywać w inkubatorze, zapewniającym wyższą temperaturę otoczenia i podwyższoną wilgotności powietrza. Jest żywione przez sondę (dotyczy to dzieci urodzonych przed 34. tygodniem ciąży). Najczęstszymi problemami zdrowotnymi wcześniaków są: niedojrzałość płuc (brak surfaktantu), problemy z oddychaniem, niedojrzałość układu nerwowego, niedojrzałość układu pokarmowego, niedobór masy ciała i wzrostu, retinopatia wcześniaków (nieprawidłowe unaczynienie siatkówki), przedłużona żółtaczka noworodków, krwawienia wewnątrzczaszkowe, martwicze zapalenie jelit, dysplazja oskrzelowo-płucna. Wcześniaki szczególnie narażone są na zakażenie wirusem RS, wywołującym infekcje układu oddechowego i prowadzącym do niewydolności oddechowej. Leczenie wcześniaka Leczenie jest dostosowane do dojrzałości noworodka i terminu, w jakim się urodził. Noworodki skrajnie niedojrzałe wymagają specjalistycznego postępowania na oddziale intensywnej terapii w celu: ochrony przed utratą ciepła, podawania surfaktantu, który ułatwia czynność płuc, leczenia oddechowego wentylacją sztuczną (oddech jest wspomagany stałym ciśnieniem za pomocą specjalnej maseczki nosowej), wsparcia układu krążenia przez środki farmakologiczne. Noworodki bardziej dojrzałe mogą oddychać samodzielnie i potrzebować jedynie wsparcia oddechu. Pobyt w szpitalu po urodzeniu wcześniaka może trwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Co mówią specjaliści o leczeniu wcześniaka: Prof. Katarzyna Borszewska-Kornacka, neonatolog, wieloletni Konsultant Wojewódzki w Dziedzinie Neonatologii, Kierownik Kliniki Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka szpitala klinicznego im. ks. Anny Mazowieckiej o problemach zdrowotnych wcześniaków. Prof. Anna Dobrzańska z Centrum Zdrowia Dziecka o wyzwaniach, jakie stoją przed neontologami w opiece nad wcześniakami. Fizjoterapeuta Paweł Zawitkowski o tym, czego potrzebuje wcześniak. Wcześniak – rozwój Rozwój wcześniaków może nie być równomierny, a etapy szybkich postępów często przeplatają się z przestojem. Jego postępy ocenia się na podstawie tzw. wieku skorygowanego. Oblicza się go poprzez odjęcie od wieku dziecka tygodni, których zabrakło do prawidłowego zakończenia ciąży. Dziecko może mieć kłopoty z: siedzeniem, wzrokiem, słuchem, ma większą podatność na zapalenia oskrzeli i płuc. Wskutek nieprawidłowości w działaniu ośrodkowego układu nerwowego wcześniaki są narażone na dziecięce porażenie mózgowe, opóźnienia rozwoju umysłowego, trudności w skupieniu uwagi, trudności z mówieniem, czytaniem i pisaniem. Kiedy dziecko może już opuścić szpital, rodzice otrzymują od lekarza indywidualne zalecenia dotyczące pielęgnacji, opieki lekarskiej i rehabilitacji. Powinna ona obejmować rehabilitację neurologiczną, badania okulistyczne i audiologiczne, psychologiczne, neurologiczne i logopedyczne. Noworodki urodzone przedwcześnie nie powinny uczęszczać do żłobka ze względu na znacznie obniżoną odporność oraz wskazania do indywidualnej opieki i pobudzania rozwoju. Noworodek urodzony znacznie przedwcześnie wymaga kontroli specjalistycznej przynajmniej do 3. roku życia, a nawet do wieku szkolnego. Podstawą budowania odporności wcześniaków jest karmienie mlekiem mamy, które ma dobroczynny wpływ na ich rozwój. Dlatego tak ważne jest, aby dzieci te mogły otrzymywać pokarm mamy od pierwszych dni. Ponieważ z różnych względów nie zawsze jest to możliwe, warto wówczas skorzystać z mleka innej kobiety, pochodzącego z banku mleka. Pielęgnacja wcześniaka Prawidłowa pielęgnacja wcześniaka odgrywa bardzo ważną rolę w rozwoju dziecka. Na początku wcześniaki układane są w tzw. gniazdkach (to specjalne poduszki). Dzieci urodzone przed 34. tygodniem ciąży nie mają odruchu ssania, więc nie mogą być karmione piersią. Mama powinna jednak odciągać pokarm, który jest podawany dziecku przez sondę do żołądka. Dym tytoniowy ma bardzo niekorzystny wpływ na rozwój układu odpornościowego i oddechowego wcześniaków. Stąd jest całkowity zakaz palenia papierosów przy dzieciach przedwcześnie urodzonych. Wcześniak, nawet ten najmniejszy, który spędza czas w inkubatorze, tak jak każde dziecko potrzebuje dotyku i ciepła bliskiej osoby. Opiekując się wcześniakiem, należy możliwie często go dotykać, głaskać, przytulać i karmić. Rodzice są zachęcani do bliskiego kontaktu, jakim jest „kangurowanie”, czyli układanie okrytego noworodka na własnej piersi, jeżeli pozwala na to stan dziecka. To udokumentowana wiedza medyczna, że kangurowanie wcześniaka ma bardzo pozytywny wpływ na rozwój dziecka. Co mówi neonatolog o kangurowaniu wcześniaka: Dr n. med. Beata Pawlus, lekarz kierujący Oddziałem Neonatologii Szpitala Św. Rodziny w Warszawie o tym, jak przebiega kangurowanie i dlaczego się je stosuje? Szczepienie wcześniaka Dzieci przedwcześnie urodzone nie są zbyt słabe, aby nie mogły być poddawane szczepieniom. Wręcz przeciwnie –szczepienia wcześniaków przyspieszają kształtowanie ich odporności, a ich opóźnianie bez jednoznacznych przeciwwskazań, prowadzi do opóźnienia uzyskania odporności i zwiększenia ryzyka zachorowania. Warto pamiętać, że u wcześniaków przebieg chorób zakaźnych jest zwykle poważniejszy, częściej występują komplikacje i konieczność leczenia w szpitalu. Szanse na przeżycie wcześniaka Im więcej czasu noworodek spędził w łonie mamy, tym większe ma szanse na przeżycie. Aby medycznie określić prawdopodobieństwo, powstała tzw. skala wcześniactwa. Wynika z niej że: Wcześniak urodzony wcześniej niż w 26. tygodniu na ogół waży maksymalnie 750 gram i mierzy mniej niż 30 cm. Szanse na przeżycie są tutaj bardzo różne, w zależności od indywidualnej kondycji noworodka – u dziecka urodzonego w 26. tygodniu mogą wynosić około 50%, jednak u tych urodzonych wcześniej – znacznie mniej. Noworodek urodzony między 26. a 29. tygodniem ciąży jest bardzo niedojrzały - objawia się to w jego wadze, przeważnie dzieci w tym wieku ważą między 700 a 1600 gram i mierzą od 30 do 42 cm. Jeśli dziecko urodziło się bliżej 26. tygodnia, szanse na przeżycie malucha wynoszą 90-95%, ale już w 28. czy 29. tygodniu rosną do 98%. Noworodki urodzone powyżej 30. tygodnia ciąży mają szanse na przeżycie powyżej 98% – z każdym kolejnym tygodniem spędzonym w łonie mamy, liczba ta wzrasta. Zobacz także: Opieka nad wcześniakiem (w domu i w szpitalu) Rozwój wcześniaka - miesiąc po miesiącu Ile wcześniak zostaje w szpitalu, jak długo przebywa w inkubatorze i jak mu pomóc? Rozwój wcześniaka przebiega indywidualnie. Wcześniak rozwija się inaczej niż noworodki urodzone w terminie. Jego wzrost i dojrzewanie organizmu zostało przerwane przedwczesnym porodem, dlatego taki noworodek wymaga specjalnej opieki i troski, dzięki którym może nadrobić zaległości w rozwoju. Rozwój wcześniaków jest zawsze zatrzymany przedwczesnymi narodzinami. Maluszki przedwcześnie urodzone nie są gotowe na życie poza łonem matki, mają jeszcze niedostatecznie wykształcone układy i narządy. Dlatego takie dzieci wymagają specjalistycznej opieki i pielęgnacji. Od czego zależy stopień rozwoju wcześniak? Stopień rozwoju wcześniaka jest zależny od tego, w którym tygodniu ciąży nastąpił poród. Dziecko urodzone w 34. tygodniu ciąży dość szybko nadrabia zaległości rozwojowe, które dzielą je od noworodka urodzonego w terminie. Natomiast wcześniak urodzony np. w 26. tygodniu potrzebuje więcej czasu, by dogonić w rozwoju maluchy urodzone o czasie. Im wcześniej urodzone dziecko, tym większe ryzyko powikłań (np. sepsy, retinopatii, krwawień dokomorowych w mózgu, martwiczego zapalenia jelit) i opóźnień w rozwoju psychoruchowym. Zazwyczaj różnice w rozwoju wcześniaka i dzieci urodzonych w terminie wyrównują się w ciągu 2 lat. Czytaj: Wcześniak w domu: wszystko co musisz wiedzieć o pielęgnacji wcześniaka 10 wskazówek, dzięki którym nie urodzisz zbyt wcześnie Rozwój układu oddechowego wcześniaka i kłopoty z oddychaniem Wcześniak rodzi się z niewykształconymi do końca układami: oddechowym, nerwowym, krążenia. Układ oddechowy musi rozpocząć pracę przedwcześnie, zamiast jeszcze przez kilka lub kilkanaście tygodni dojrzewać w obecności płynu owodniowego. Wcześniaki urodzone przed 32. tygodniem ciąży zwykle nie są w stanie samodzielnie oddychać. Wynika to z niedojrzałości płuc oraz niedoboru surfaktantu, substancji odpowiadającej za sprawność pęcherzyków płucnych. Dlatego muszą być podłączone do respiratora. Rozwój zmysłu wzroku wcześniaka Wcześniaki mają też problemy z oczami. Niedojrzałość siatkówki sprawia, że jest ryzyko uszkodzenia wzroku (retinopatii wcześniaczej). Przedwczesny poród prowadzi do zaburzeń w procesie jej unaczyniania oraz do patologicznego rozrostu tkanki łącznej w siatkówce i ciele szklistym. Konsekwencją może być odwarstwienie siatkówki i upośledzenia funkcji wzroku. Rozwój układu pokarmowego wcześniaka i problemy z jego karmieniem Wcześniak ma także niedojrzały układ pokarmowy, błona śluzowa żołądka nie jest jeszcze dostatecznie wykształcona. Jeśli urodził się przed 32 tygodniem ciąży, nie ma także odruchu ssania (pojawia się on w tygodniu ciąży), dlatego karmienie piersią jest niemożliwe. Wcześniaki są karmione dożylnie lub, jeśli jest już to możliwe, sondą dożołądkową. Mimo że wcześniak nie może ssać piersi, ważne jest, by mama ściągała pokarm. Dla rozwoju wcześniaków mleko matki ma ogromne znaczenie, jest traktowane niemal jak lek. Utrzymanie laktacji jest więc niezbędne, by móc karmić malca ściągniętym pokarmem przez sondę, a gdy dziecko wykształci odruch ssania, by karmić je piersią bezpośrednio. Czytaj: Odciąganie pokarmu: jak odciągać pokarm i jak go przechowywać Rozwój odporności wcześniaka - ryzyko infekcji Odporność jest upośledzona - w momencie narodzin jego układ immunologiczny nie był wykształcony, dlatego maluszki urodzone przed czasem są narażona na infekcje. Każda z nich jest dla nich groźniejsza niż dla dzieci urodzonych o czasie, dlatego bardzo istotne jest zapobieganie chorobom. Doskonałą profilaktyką jest karmienie piersią (pokarm kobiecy zawiera wiele przeciwciał i innych czynników chroniących przed infekcjami. Konieczne jest też podawanie wcześniakom ciał odpornościowych w kierunku wirusa RS (tzw. immunizacja). Ten drobnoustrój odpowiada za jedna z groźniejszych dla wcześniaków zakażeń dróg oddechowych. W Polsce do programu profilaktyki zakażeń RSV kwalifikowane są dzieci, które: w momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 1. roku życia i spełniają następujące kryteria: wiek ciążowy do 28. tygodnia ciąży (28 tygodni i 6 dni) lub lekarz rozpoznał u nich tzw. dysplazję oskrzelowo-płucną; w momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 6. miesiąca życia i spełniają kryterium: wiek ciążowy między 29. a 32. tygodniem ciąży (32 tygodnie i 6 dni). Rozwój wcześniaka po opuszczeniu szpitala Po narodzinach wcześniak wymaga specjalistycznego leczenia w szpitalu. Niedobór tkanki tłuszczowej i słabe mięśnie sprawiają, że wcześniak nie jest w stanie utrzymać prawidłowej temperatury ciała, stąd często pojawia się konieczność przebywania w inkubatorze. Opuszcza go dopiero wtedy, gdy osiągnie wagę 2 kg, samodzielnie oddycha i ssie. To, jak dziecko będzie się dalej rozwijać, zależne jest od wielu czynników: tygodnia ciąży, w którym nastąpił poród, tego, czy wystąpiło niedotlenienie czy krwawienie dokomorowe. Te czynniki zwiększają ryzyko nieprawidłowości w rozwoju psychoruchowym, uszkodzeń wzroku i słuchu, zaburzeń emocjonalnych. Po wyjściu ze szpitala konieczna jest wzmożona obserwacja dziecka przez rodziców, a także opieka neonatologa w poradni dla wcześniaków. Trzeba zwrócić uwagę, czy dziecko wodzi wzrokiem za zabawkami, skupia wzrok na twarzach rodziców, uśmiecha się, prawidłowo je, nie krztusi się, przybiera na wadze, jest aktywne, jego ciało nie układa się uporczywie w jedną stronę. Wszelkie wątpliwości trzeba zgłaszać lekarzowi, ale warto pamiętać, że rozwój wcześniaka przebiega bardzo indywidualnie i nie istnieją tabele określające, jak dokładnie powinno rozwijać się dziecko przedwcześnie urodzone. Nie należy porównywać rozwoju dzieci między sobą, ani z innymi wcześniakami, ani z dziećmi urodzonymi w terminie. Rodzi to niepotrzebny stres, zwłaszcza że nie każde opóźnienie jest dowodem nieprawidłowości w rozwoju. 40 lat temu nie było nawet specjalizacji z neonatologii, a obecnie potrafimy już uratować dziecko urodzone w 24. tygodniu ciąży - powiedziała PAP prof. Ewa Gulczyńska, kierująca Kliniką Neonatologii w Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki w Niedawno opublikowano w Niemczech badania dotyczące pierwszych "bardzo wczesnych wcześniaków", które właśnie kończą 40 lat i zmagają się z różnymi obciążeniami zdrowotnymi. Jednocześnie badacze zastrzegli, że ze względu na rozwój neonatologii te problemy wcale nie będą musiały dotyczyć obecnych wcześniaków. Co więc zmieniło się przez te cztery dekady? Prof. Ewa Gulczyńska: 40 lat temu nie było nawet specjalizacji z neonatologii, dedykowanej noworodkom i wcześniakom - najmniejszymi pacjentami zajmowali się pediatrzy i anestezjolodzy. W tamtym czasie nie ratowaliśmy też z reguły dzieci o masie urodzeniowej poniżej 1 tys. gramów. One nie wchodziły wówczas nawet do statystyki urodzeń. Przez te lata powstały oddziały neonatologiczne i oddziały intensywnej terapii noworodkowej, pojawiło się też bardzo dużo zaawansowanych technologii dedykowanych wcześniakom. Maleńki wcześniak jest na wczesnym etapie rozwoju - płuc, mózgu, przewodu pokarmowego, układu krążenia. Jeżeli chcemy wspierać np. oddech, to trudno takie maleństwo podłączyć do aparatury przeznaczonej dla osoby dorosłej lub nawet większego dziecka. Neonatolodzy nie pracują już z anestezjologami. Początkowo uczyliśmy się od kolegów anestezjologów intensywnej terapii, stopniowo jednak musieliśmy odchodzić od bardziej inwazyjnych metod, czasem zbyt "agresywnych" dla najmniejszych pacjentów i posługiwać się coraz delikatniejszymi technikami, by utrzymywać dzieci przy życiu, ale nie działać zbyt intensywnie. To była wielka sztuka, podobnie jak odpowiednie żywienie wcześniaka - nie tylko enteralne, czyli do przewodu pokarmowego, ale też zapewnienie mu dopracowanych substancji do żywienia pozajelitowego. Jeśli taki człowieczek nie jest w stanie jeść, możemy nawet przez wiele tygodni żywić go pozajelitowo. PAP: Przedwcześnie urodzone dziecko trafia do środowiska, które - w odróżnieniu od brzucha mamy - nie jest dla niego przystosowane... Wewnątrz macicy jest ciepło, miękko, malutki człowieczek pływa sobie w płynie owodniowym, oddzielony od bodźców, które mogą wpływać negatywnie na jego ośrodkowy układ nerwowy. Stąd filozofia przestawiania oddziałów intensywnej terapii na myślenie o pacjencie, o zapewnieniu mu spokoju, przygaszeniu świateł, okryciu inkubatora. Nie wolno zbyt głośno mówić ani wciąż podchodzić do pacjenta, by wykonywać różne procedury. Trzeba te procedury połączyć - i to najlepiej z zabiegami pielęgnacyjnymi - a później wcześniak musi odpoczywać i spać 2-3 godziny. Nie wolno przeszkadzać mu w tym spaniu i rozwoju. PAP: Czy był jakiś moment przełomowy w neonatologii? Na pewno było nim podanie surfaktantu. W latach 90. zaczęliśmy leczyć małe wcześniaki, podając preparat bezpośrednio do płuc. Był to pierwszy i chyba jedyny lek wyprodukowany z myślą o noworodku. Z reguły posługujemy się lekami opracowanymi dla dorosłych, które potem badane są w grupie dzieci i w końcu trafiają do pacjentów neonatologicznych. PAP: Co wciąż stanowi wyzwanie w ratowaniu wcześniaków? Wzywaniem jest leczenie i rozwój tych dzieci, które urodziły się jako najmniejsze wcześniaki. Dobrze radzimy sobie z tymi urodzonymi w 33. i 34. tygodniu, ale im młodszy wcześniak - urodzony w 23. - 25. tygodniu ciąży, tym więcej mamy kłopotów z różnymi powikłaniami. Często - i zawsze wspólnie z rodzinami - zastanawiamy się, jak bardzo intensywnie mamy ratować tak maleńkie dziecko i czy jest to pacjent, którego powinniśmy resuscytować w sali porodowej. To duży problem natury etycznej. Powikłania wcześniactwa to typowe choroby wolnych rodników - organizm nie jest przygotowany do życia w środowisku tlenu i wolnych rodników tlenowych. Problemy z oczami, ośrodkowym układem nerwowym, płucami - to często ekspozycja tych młodych narządów na środowisko inne niż wewnątrzmaciczne. Boimy się też infekcji, zarówno bakteryjnych jak i wirusowych, które mogą być groźne także dla dzieci już wypisanych z oddziału. Np. wirus RSV powoduje ciężkie zapalenia oskrzeli i oskrzelików i zakażenie dla malucha z delikatnymi i trochę schorowanymi płucami może skończyć się źle. Wirus jest znany ok. 60 lat, ale wciąż nie ma na niego szczepionki. W ramach programu profilaktycznego podajemy przeciwciała RSV - rocznie ok. 200 dzieciom w regionie łódzkim. PAP: Czy pandemia COVID-19 zwiększyła liczbę przedwczesnych porodów? Sam wirus nie powoduje przedwczesnego porodu, ale stan zakażonej kobiety może wpłynąć na decyzję o wcześniejszym rozwiązaniu ciąży. Ostatnio mieliśmy mamę z COVID-19, która była już w stanie krytycznym. Udało się uratować ją i dziecko, które także było zakażone koronawirusem. Ale pandemia bardzo utrudniła nam pracę - chorowali członkowie naszego zespołu, musieliśmy bardzo ograniczyć odwiedziny rodziców - a zawsze byliśmy na nie bardzo otwarci. Wiele zmieniły szczepienia, w tym rekomendacje, że zarówno kobiety w ciąży, jak i karmiące piersią, mogą je przyjmować i bardzo do tego zachęcamy. PAP: Jak maleńkie wcześniaki jesteśmy w stanie uratować? Standardem jest, że oferujemy pełną intensywną terapię dzieciom urodzonym w 24. tygodniu, ale jest grupa dzieci, które mają różne czynniki poprawiające rokowania, rodząc się w 23. tygodniu. Nie każde dziecko dobrze odpowie na intensywna terapię i wtedy nie możemy eskalować dalszego leczenia. To decyzje bardzo trudne i muszą być podejmowane razem z rodzicami, bo to ich przyszłość. Mieliśmy pacjenta urodzonego pomiędzy 22. i 23. tygodniem i też nie potrafiliśmy odmówić temu dziecku pomocy. Mamy świadomość, że nasze możliwości nie są nieograniczone i przeżycia wcześniaków w 23. tygodniu to przypadki pojedyncze. Nie ścigamy się nigdy, jakie najmniejsze i najmniej dojrzałe dziecko uratowaliśmy - nie o to nam chodzi. Ważne jest, by wcześniaki wyszły stąd w jak najlepszej kondycji i dobrze się rozwijały. PAP: Nawet te wcześniaki, które w dobrym stanie opuszczają szpital, nadal wymagają specjalistycznej opieki... Potrzebują opieki neurologa, konsultacji okulistycznej, kardiologicznej, rehabilitacji i stymulacji rozwoju. Nawet jak wszystko idzie dobrze, to my ich nie zostawiamy samych, bo ich rozwój wymaga kontrolowania. Przy dużych szpitalach są poradnie patologii noworodka, my też mamy taką, która pracuje codziennie i wykonuje kilka tysięcy porad rocznie. W porozumieniu z konsultantem krajowym ds. neonatologii organizujemy od nowego roku program obejmujący skoordynowaną opieką wcześniaki do 3. roku życia. W Polsce brakuje badań mówiących o tym, jak wcześniaki rozwijają się w wieku 5, 7, 18 lat. Jednocześnie brakuje też lekarzy neonatologów i pediatrów, którzy mieliby je wykonywać. Neonatologia jest specjalizacją opartą o szpital, dyżury, które są naprawdę bardzo ciężkie, a w dzisiejszych czasach najpopularniejsze są specjalizacje, w których można prowadzić praktykę prywatną. PAP: Wracając do dorosłych wcześniaków, to okazuje się, że czasem wyrastają z nich neonatolodzy... Mamy taką koleżankę, która obecnie odbywa u nas rezydenturę. Jako wcześniak przyszła na świat w naszym Instytucie i była u nas leczona. I szczęśliwie jest zainteresowana neonatologią. A to trzeba polubić - szybkie tempo, pracę z respiratorami i kardiomonitorami; aparatury zaawansowanej technologicznie jest u nas dużo. Dla mnie to naprawdę piękna specjalizacja.(PAP) Rozmawiała: Agnieszka Grzelak-Michałowska js/

dziecko urodzone w 34 tygodniu